صالح سپهری فر
گروه خانواده و سلامت: سری فیلم‌های آموزشی اینشتین کوچولو تولید شده توسط شرکت والت دیسنی فقط کافی است آن را برای کودک زیر دو سال خود پخش کنید تا تصاویر مختلف ویژه کودک، ترانه‌ها و صداهای مختلف موجود در آن بهره هوشی فرزندتان افزایش یابد …
همین چند سطر توصیف از مجموعه دی.وی.دی‌های Baby Einstein در ایران با نام اینشتین کوچولو، اینشتین کوچک یا نام‌هایی این چنینی شناخته می‌شود کافی است تا پدر و مادری که در زندگی پرمشغله شهری فرصت سرخاراندن را هم ندارند به سمت خریده این بسته سوق دهد. چه چیزی بهتر از این که هم فرصتی برای استراحت کردن بیابیم و هم فرزندمان در آینده نابغه شود!
این محصول در حال حاضر در بسیاری از وب سایت‌های ویژه محصولات کودک و حتی برخی کتاب‌فروشی‌ها هم فروخته می‌شود. اما شاید کمتر کسی در ایران بداند که چهار سال پیش شرکت والت دیسنی به خریداران این محصول بابت بی‌فایده بودن آن غرامت پرداخت کرد!
*فیلم‌های آموزشی و هوش کودک
یک رابطه بسیار ساده در دانش عصب‌شناسی وجود دارد و آن هم اینکه هر قدر کودک با محرک‌های محیطی بیشتری روبرو شود، ارتباط میان سلول‌های عصبی مغز او بیشتر شده و به این ترتیب توانایی‌های هوشی او نیز افزایش می‌یابد. شرکت والت دیسنی مجموعه اینشتین کوچولو را بر اساس همین پیش فرض تولید کند.
در فیلم‌های موجود در این سری، تصاویری رنگارنگ و صداهای مختلفی وجود دارد که شاید در نگاه اول نقش محرک را برای رشد ذهنی کودک داشته باشد اما پژوهش‌ها و نیز تجربیات والدین در سراسر دنیا چیز دیگری را نشان می‌دهد.
در سال ۲۰۰۷ مطالعه‌ای بر روی میزان تأثیر تماشای فیلم‌های آموزشی ویژه کودکان و روی توانایی‌های ذهنی آن‌ها به انجام رسید. نتیجه این پژوهش شگفت‌آور بود! کودکان ۸ تا ۱۶ ماهه‌ای که این فیلم‌ها را دیده بودند، به ازای هر یک ساعت تماشای این فیلم‌ها در روز ۶ تا ۸ کلمه کمتر از سایر کودکان که این فیلم‌ها را تماشا نکرده بودند، می‌دانستند.
این مطالعه که توسط دانشمندان در دانشگاه واشینگتن انجام رسید، نخستین پژوهشی است که ناکارآمدی این‌گونه برنامه‌های به‌اصطلاح آموزشی را نشان می‌داد. با اینکه مطالعه دیگری که در تیر ماه امسال منتشر شد و به نوعی تکرار آزمایش دانشمندان دانشگاه واشینگتن بود ادعای قبلی را تعدیل می‌کرد، اما آن‌ها به این نتیجه رسیدند که این دسته از فیلم‌ها تاثیر چندانی بر هوش کودکان ندارند.
شرکت والت دیسنی که در سال ۲۰۰۶ در به خاطر اعتراضات صورت گرفته واژه آموزشی را از عنوان این مجموعه فیلم‌های خود حذف کرده بود، سرانجام در سال ۲۰۰۹ پذیرفت که به خریداران آن غرامت بپردازد. غرامتی که طبق برخی برآوردها حدود ۱۰۰ میلیون دلار بود.
*والدین و تقویت هوش فرزندان
بی‌شک هر پدر و مادر دوست دارد فرزندی با هوش و ذکاوت داشته باشد. جالب اینجا است که برای تقویت هوش کودکان نیازی به خرج‌های آن‌چنانی نیست. کارهای ساده‌ای نظیر خواندن کتاب برای بچه‌ها می‌تواند تأثیر شگفت‌آوری از توانایی‌های مختلف هوشی کودک و به ویژه توانایی‌های زبانی آن‌ها داشته باشد.
همچنین انواع بازی‌های مختلف می‌تواند هوش منطقی، دیداری و هیجانی کودک را تقویت کند. آنچه در میان مهم است و تعامل مثبت با کودکان است که اتفاقاً پژوهش‌های مختلف علمی نیز درستی این مسئله را نشان می‌دهد.
در نهایت فراموش نکنید که کودکان بیشتر از فناوری‌های مختلف، به حضور در کنار پدر و مادر خود نیاز دارند.
منبع: روزنامه آرازآذربایجان
