بسیاری از والدین به ویژه مادرها در مساله خوردن از کودکانشان گلایه دارند. معمولاً کودکان به سود و زیان خوراکی ها توجه نمی کنند. برای کودکان خوشمزگی، حرف اول و آخر را میزند. از مزه ی هر خوراکی که خششان بیاید، دوست دارند آن را بخورند. امروز کودکان ما تمایل شدیدی به خوردن پفک، چیپس و بسیاری از خوراکی های مضر دارند. این جا است که یک پرسش جدی پیش می آید و آن این که آیا کودکان باید در خوردن هم آزاد باشند و هر چیزی را که دلشان خواست بخورند؟
در پاسخ به این پرسش هم نکاتی را باید در نظر گرفت:
اول: مدیریت ذائقه
یکی از مهمترین مسئولیت های پدر و مادر، مدیریت ذائقه ی کودک است. پیش از آن که کودکان ما با خوراکی های مضر انس بگیرند، باید ذائقه ی آنان را با خوراکی های طبیعی و سالم آشنا کرد. ذائقه ی کودک قبل از خوراکی های مضر باید به خوراکی های مفید عادت کند؛ خوراکی هایی مثل کشمش، گندمک، برنجک، انجیر، سویا، توت، بادام، پسته، گردو، فندق، خرما، نخودچی و ... . اگر ذائقه ی کودک از همان ابتدا به خوراکی های طبیعی عادت کند، تمایل افراطی به خوراکی های مضر پیدا نخواهد کرد.
شاید برخی از والدین با خواندن فهرست خوراکی های مفید به هزینه ی آن اعتراض کنند؛ اما توجه به چند نکته نشان می دهد که این اعتراض به جا نیست:
1. مقایسه هزینه خوراکی ها
اگر تنها با توجه به میزان مصرف، هزینه ی خوراکی های مفید و مضر را مقایسه کنید، خواهید دید که این تفاوت آن قدرها هم که فکر می کنید زیاد نیست؛ البته در این مقایسه باید دو نکته را در نظر گرفت: اول این که هزینه ی خوراکی های مضر به صورت تدریجی پرداخت می شود؛ مثلاً شما یک کارتن پفک نمی خرید؛ بلکه روزی یک عدد پفک برای فرزندتان می خرید؛ اما وقتی می خواهید از خوراکی های مفید خریداری کنید، معمولاً به صورت کیلویی می خرید؛ یعنی شما ناخودآگاه قیمت یک عدد پفک را با قیمت یک کیلو از خوراکی های مفید مقایسه می کنید؛ در حالی که این مقایسه اشتباه است. مقایسه ی صحیح آن است که شما در یک محاسبه ی ساده حساب کنید یک کیلو خوراکی مفید در چند روز مصرف می شود. پس از این هم ببینید که در همین چند روز چند عدد پفک برای فرزندتان خریداری می کنید. برای این که مقایسه ی شما درست از آب دربیاید، نباید فراموش کنید که میزان مصرف خوراکی هایمفید به صورت طبیعی کنترل می شود؛ یعنی یک کودک معمولاً نمی تواند حجم زیادی از کشمش را بخورد؛ زیرا خود این خوراکی ها خیلی زودتر از خوراکی های مضری مثل پفک، به کودک احساس سیری می دهد.
2. در نظر گرفتن هزینه های درمان
برای یک مقایسه ی صحیح باید، بیماری هایی را که این خوراکی های مضر تولید می کند در نظر گرفته و هزینه های درمانی آن را به حساب آورد. بیماری هایی که با این خوراکی های تولید می شود را باید جدی گرفت. فراموش نکنید که منشاء 75 درصد از بیماری های تغذیه ی ناسالم است.
3. قیمت سلامتی
شاید برخی بگویند فرزندان ما صبح و شب شان را با خوراکی های مضر طی کرده و آن چنان هم مریض نشدند. در پاسخ به این ها باید گفت:
اولاً ما امیدوارم هیچ کودکی روی مریضی های عجیب و غریبی که امروز سر و کله شان پیدا شده را نبیند.
ثانیاً شاید برخی از این بیماری ها خودشان را در کوتاه مدت نشان ندهند؛ اما در دراز مدت حتماً با آمدنشان ما را غافل گیر خواهند کرد.
ثالثاً اگر هم این خوراکی ها بیماری تولید نکند –که می کند- بدون تردید فایده ای هم برای کودک ما ندارد. از آن طرف، خوراکی های سالم و طبیعی هم بدون هیچ تردیدی، برای کودک ما سلامت و قوت به ارمغان می آورد. عقل سالم به من می گوید وقتی هزینه می کنی، به گونه ای هزینه کن که فایده داشته باشد. حالا که اگر فایده ی هزینه برای خوراکی های مفید، سلامتی باشد، آیا کسی می تواند برای سلامتی قیمتی تعیین کند؟
دوم: توجه به گزاره های تصویری
چقدر گزاره های تصویری مهم است و چه اندازه ما از کنار آن به راحتی عبور می کنیم! گزاره های تصویری که ما برای کودک خلق می کنیم، تاثیر زیادی بر شکل دادن یا تغییر ذائقه ی کودک دارد.
سوم: بسته بندی ها
یکی از دلایل جذابیت خوراکی های مضر، بسته بندی آنها است. اگر به این بسته بندی ها دقت کرده باشید، دیده اید که چه اندازه از نظر رنگ و طراحی زیبا است. شما هم می توانید با پلاستیک های طرح دار و رنگی و حتی پارچه های زیبا و عکس دار بسته هایی را برای خوراکی های مفید درست کنید. جذابیت این کار برای کودک بیشتر از آن است که بخواهید این خوراکی ها را در کاسه بریزید و به کودک خود بدهید؛ البته ظرف های جذاب هم می تواند تمایل کودک به خوردن این خوراکی ها را زیاد کند.
چهارم: بازی با خوراکی
برخی از خوراکی های مفید قابلیت بازی دارند. شاید در هیچ کدام از خوراکی های مضری که معمولاً مورد استفاده ی کودکان قرار می گیرد چنین قابلیتی وجود نداشته باشد؛ مثلاً با پفک یا چیپس نمی شود بازی چندانی کرد؛ اما با گردو، فندق و ... می توان بازی کرد. همان طور که پیش از این هم گفته شد، بازی با غذا، لذت خوردن آن را بالا می برد. شکستن خوراکی هایی که پوست شکستنی دارند؛ مثل گردو یا بادام برای کودک جذاب بوده و از نگاه او یک بازی محسوب می شود. پدر و مادر می توانند به همراه کودک با این خوراکی ها بازی کنند. سپس با هم آن را بشکنند و بخورند.
پنجم: همراه داشتن این خوراکی ها در بیرون از خانه
یکی از زمان هایی که ما با کودکانمان در مساله خوراکی ها دچار مشکل می شویم، وقتی است که با آنها بیرون می رویم. کودکان با دیدن مغازه ها و یا خوراکی هایی که در دست دیگران است، بهانه می گیرند. والدین هم برای این که کودک را ساکت کنند، برایش از خوراکی های مضر خریداری می کنند. حال اگر وقتی با کودکانتان از خانه خارج می شوید، به همراه خود خوراکی های مفید، به همراه بسته بندی های جذاب داشته باشید، می توانید او را به راحتی ساکت کنید.
ششم: آموزش ضررها و فایده ها با گزاره های توصیفی
ما می توانیم به کمک شعر و قصه از فایده وضرر خوراکی ها برای بچه ها بگوییم. فقط کافی است کمی حوصله کنیم و به دنبال این شعر و قصه بگردیم.
هفتم: استفاده از رابطه ی محبتی
وقتی میان شما و کودکتان رابطه ی عاطفی شدیدی برقرار باشد، می توان در مساله خوردن از این رابطه هم استفاده کرد. یادمان باشد که یکی از نتایج رابطه ی عاطفی میان پدر و مادر با کودکان تبعیت آنها از والدین است. محبت خود را به انواع روش ها به کوک ثابت کنید. کودکی که غرق محبت والدین است، از دستورات پدر و مادر در محدوده ی خوراکی ها اطاعت می کند. چنین کودکی از ناراحتی پدر و مادر، ناراحت می شود و نمی تواند آن را تحمل کند. اگر کودکتان اصرار زیادی به خوردن خوراکی های مضر داشت، ناراحتی خود را به او نشان دهید. به او بفهمانید که چون او را دوست دارید، دوست ندارید که بیمار شود.
هشتم: فرهنگسازی در میان دیگران
والدینی که دوست ندارند فرزندانشان خوراکی های مضر بخورند، در جلسات مهمانی به مشکل برمی خورند. برخی از دوستان و بستگان برای ابراز محبت به کودک، به آنها خوراکی های مضر می دهند. ما برای مقابله با این مشکل هم باید در جلسات مهمانی به صورت علمی و منطقی درباره ی زیان های جسمی و روانی این خوراکی ها با دیگران صحبت کنیم. نتیجه ی این گفت و گوها در بسیاری از موارد، به سود کوکان خود آن ها هم می شود؛ یعنی نه تنها دیگر به فرزند شما خوراکی های مضر نخواهند داد؛ بلکه نسبت به خوراکی فرزندان خودشان هم تجدید نظر می کنند.
برگرفته از کتاب منٍ دیگر ما، محسن عباسی ولدی
