حضرت فاطمه سلام الله علیها کودکان خود را به بیداری و نخفتن وادار می کرد و برای اینکه اذیت نشوند، در روز بچه‌ها را می‌خوابانید تا کاملاً استراحت کنند و غذای کمتری به آنان می‌داد تا بدین‌گونه زمینه و موقعیت بهتری از نظر جسمی و روحی برای شب زنده‌داری داشته باشند. ایشان به حدی در این کار جدی و قاطع بودند که نمی‌گذاشتند احدی از اهل خانه خوابش ببرد.
درسی که از این رفتار حضرت با فرزندانش گرفته می‌شود این است که اگر خانواده حس دینی و خدا پرستی را از دوران طفولیت پایه گذاری کند، نتیجه آن در جوانی نصیب همه جامعه اسلامی می‌شود. همچنین این یک نمونه از اهمیت دادن آن حضرت به دستورهای دینی در تربیت فرزندان است، البته نمونه بسیار روشن و بارز آن که حتی سعی دارد کودکان نابالغ را در شب قدر بیدار نگه‌دارد، همان امری که اکثر مردم حتی درباره نوجوانان و جوانان از آن غافل هستند.
🔴) با توجه به طولانی بودن مراسم احیاء برای کودکان و خسته شدن آنها، همراه داشتن مواد غذایی از سوی والدین ضروری است. البته نباید در این زمینه راه افراط و یا تفریط را پیش گرفت. لذا مناسب است یک بطری آب، مقداری میوه خصوصاً سیب، کمی مواد نشاسته دار مانند نان، کیک و بیسکوئیت و یا مقداری کشمش، همراه والدین باشد. برطرف کردن نیازهای اولیه کودکان که راه خستگی و بهانه گرفتن را ببندد، می‌تواند خاطره بسیار شیرینی را در ذهن آنها به ثبت برساند و موجب شود که تا چند روز درباره این خاطره شیرین با والدین خود گفتگو کنند.
🔴) گرچه اولیای الهی بر بیدار نگه‌داشتن اطفال در شب‌های قدر خصوصاً شب بیست و سوم اصرار ورزیده اند، یقیناً این سفارش به معنای اجبار کودکان به دعا و عبادت و راز و نیاز نیست. بلکه صرف بیدار ماندن آنان موجب خیر و برکت و عنایت ویژه خواهد بود. بنابراین شایسته است برنامه‌ای از طرف والدین ترتیب داده شود که کودکان علاوه بر بیدار ماندن، آزرده نشوند و از این شب‌ها خاطره ناخوشایندی به ذهن نسپارند. مجبور کردن آنها به بیدار ماندن نه تنها اثر مثبتی نخواهد داشت، بلکه کودک با خاطره بدی که به ذهن سپرده است، تا سالیان متمادی از حضور در مراسم احیاء امتناع خواهد ورزید.
🔴) نکته قابل تأمل دیگر تاریک نمودن و خاموش کردن همه چراغ‌های مسجد یا محل مراسم در زمان شروع مناجات و قرآن بر سر گذاردن است. گرچه شاید این عمل به خودی خود مشکلی نداشته باشد، به یقین اطفال بسیاری را از این محیط تاریک، همراه با گریه و ناله می‌ترساند و نه تنها والدین خود را مجبور به ترک مسجد می‌نمایند، بلکه گاه تا مدت‌ها و حتی در نوجوانی و جوانی از این گونه مراسمات دوری خواهند کرد. بنابراین مناسب است نور مسجد به‌خصوص در قسمت بانوان به طور کامل خاموش نشود.
🔴) حوصله کودکان محدود است و در صورت طولانی شدن برنامه احیاء شب‌های قدر موجب می‌شود تا آنها خسته، دل‌زده و مأیوس شوند. حذف موارد غیر ضرور باعث کوتاه شدن مراسم می‌گردد و کودک از اینکه توانسته بدون هیچ مشکلی تا پایان مراسم بیدار بماند، احساس خوشایندی داشته باشد. مهم حضور و بیدار ماندن کودکان در مراسم احیاء است تا این سنت حسنه در ضمیر آنها نهادینه شود، لذا نباید به کودک برای خواندن تمام دعاها و نمازهای وارد شده در این شب‌ها فشار وارد کرد.
🔴) پدر و مادر می‌توانند دعاهای طولانی را تقسیم کنند و هر شب مقداری از آن را با کودک بخوانند تا او خسته نشود.
🔴) مهم‌ترین نکته برای ایجاد انگیزه بیدار ماندن در کودک، حضور همسن‌و‌سالان او در مراسم احیاء است. وقتی کودک در مراسم حاضر شود و ببیند کودکان دیگر نیز همراه والدین خود حضور دارند، احساس خوبی به او دست خواهد داد و انگیزه سرشاری در او ایجاد خواهد شد که تا پایان مراسم بیدار بماند. البته باید مراقب بازیگوشی و شیطنت‌های کودکانه نیز بود.
🔴) مناسب است پدر و مادر بعد از اتمام لیالی قدر برای کودک خود هدیه‌ای قابل توجه تهیه نمایند تا خاطره حضور در این شب‌های معنوی برای او شیرین‌تر شود. البته نباید فضایی ایجاد شود که کودک صرفاً برای دریافت هدیه در مراسم احیاء شرکت کند.
🔴) تدارک مسابقات و سرگرمی‌های مناسب با محتوای شب‌های قدر و قرار دادن جوایز ارزنده موجب خواهد شد کودکان برای شرکت با نشاط در مراسم احیاء شب‌های قدر لحظه شماری کنند.
____________________________________________________________
منابع:
۱) دعائم الاسلام،نعمان بن محمد تمیمی مغربی، دارالمعارف، مصر، ۱۳۸۵ ق، ج ۱، ص ۲۸۲
۲) دعائم الاسلام،نعمان بن محمد تمیمی مغربی، دارالمعارف، مصر، ۱۳۸۵ ق، ج ۱، ص ۲۸۲
